Bài viết này xin không trình bày lần lượt hệ thống các lý thuyết căn
bản về Duy thức học mà chú trọng những điểm thiết yếu chi phối toàn
triệt quá trình nhận thức một cách cô đọng và đặc trưng nhất có thể.
Thức( vijnana) là dòng trôi tương tục dao động sáng tạo
với những biểu đồ phức tạp được chi phối bởi những hệ quy chiếu mang màu
sắc chủ quan, do đó có tính cá biệt đặc thù của mỗi cá thể. Sự tương
tục tích góp bổ sung tỷ lệ thuận với thời gian trong một hệ giao thoa có
ý thức và vô thức, do đặc trưng này nên gọi là tâm(citta). Diễn biến tư duy, cân đong đo đếm phân biệt với vô cùng các giới hạn liên đới nên có danh xưng là ý( manas).